Özet
Isparta ve çevresinin en büyük antik kentlerinden biri olan Pisidia Antiokheia, Yalvaç ilçesinde yer almakta ve yüzyıllar boyunca farklı uygarlıkların merkezinde bulunmuş önemli bir yerleşimdir. Bugünkü Yalvaç ilçesiyle iç içe geçmiş durumda olan kent, Selçukluların bölgeye yerleşmesiyle birlikte terk edilmiş ve zamanla toprak tabakaları altında kalmıştır. Yalvaç ilçe merkezinde yer alan Devlethan Camisi, yeniden organize edilen Selçuklu kentinin ana merkezini oluşturmuş; kentin diğer yapıları ise bu cami etrafında, önem derecelerine göre zincirleme bir düzende yerlerini almıştır. Günümüz yerleşim deseninden de görülebileceği üzere, kamu yapılarının merkeze yerleştirilmesine özellikle dikkat edilmiştir. İnsan yaşamının birçok alanında gözlemlenebilen etkileşim olgusu bu çalışmanın temel çerçevesini oluşturmaktadır. Bu kapsamda, çevresel, toplumsal ve mekânsal boyutların yanı sıra şehircilik ve kentleşme bağlamında da, antik Antiokheia kentinin izlerinin bugünkü Yalvaç yerleşiminde bulunup bulunmadığı; bulunuyorsa bu izlerin nasıl ve ne ölçüde sürdürülebildiği araştırılmıştır. Çalışmada, Antiokheia ile Yalvaç arasındaki benzerlik ve farklılıklar önce ayrı ayrı ele alınmış, ardından karşılaştırmalı analiz yöntemiyle antik bir kent ile modern bir yerleşim arasındaki etkileşim ortaya konmuştur.
Referanslar
Akkan Ş. 2006, Isparta Yalvaç Kaş Mahallesi Geleneksel Konut Dokusu Koruma ve Geliştirme Önerisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Gazi Üniversitesi. Ankara.
Alpaslan H. 2019, Yalvaç Kent Kimliğinde Pisidia Antiokheia İzlerinin Aranması Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta.
Calder W.M. 1912, “Colonia Caesareia Antiochia”. JRS 2, 78-109.
Coşkun Abuagla A. 2015, “Pisidia Apolloniası'ndan Via Sebaste'ye Ait Yeni Bir Mil Taşı”. TÜBA-AR 18, 175-179.
Ertürk T. 1996, Şehir Kimliği Amasya Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi. İstanbul.
Gürsal G. C. 2009, Isparta İli Yalvaç İlçesi’nin Beşerî ve Ekonomik Coğrafyası. Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya.
Güvenç B. 1993, Türk Kimliği. Ankara.
Herring-Herrington L. 2011, “The Church of St. Paul and Religious Identities in 4th-Century Pisidian Antioch”. Ed. E. K. Gazda Building a new Rome, The Imperial Colony of Pisidian Antioch (25 BC-AD 700). Ann Arbor, MI, 109-130.
Ilgın C.1997, İstanbul Konut Mimari Kimliğinin Konut Örüntülerine Bağlı Değişimi ve Kent Kimliği ile Etkileşimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi. İstanbul.
Karaman D. 1991, Dünden Bugüne Yalvaç Tarihi. Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Kayseri Erciyes Üniversitesi. Kayseri.
Karpuz H. 1997, “Yalvaç’ta Sivil Mimarlık Örnekleri”. I. Uluslararası Pisidia Antiokheia Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 2-4 Temmuz 1997, Yalvaç. İzmit, 212-232.
Lynch K. 1981, A Theory of Good City Form. Cambridge.
Levick B. 1967, Roman Colonies in Southern Asia Minor. Oxford.
Mitchell S. 1993, Anatolia. Land, Men, and Gods in Asia Minor, Volume I: The Celts in Anatolia and the Impact of Roman Rule. Oxford.
Mitchell S., Waelkens M., 1998, Pisidian Antioch. The Site and Its Monuments. London.
Öncü F. 2013, Yalvaç’ın İnsan Birikimleri, Yalvaç’ın Somut Olmayan Kültürel Mirası. Ankara.
Özcan A. 2008, Pisidia Bölgesinde Roma İmparatorluğu’nun Yapı Propagandası ve Politikası. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
Özhanlı M. 2009, “Pisidia Antiokheia’da Ticari Mekanlar”. Eds. Yılmaz N., Yıldız H., & Er E. III. Ulusal Taş Sempozyumu, Geçmişten Geleceğe Ticaret Yapılarında “Taş”, Kasım 20-21, 2009. Antalya, 45-51.
Özhanlı M. 2010, “Pisidia Antiokheia’sı 2009 Kazı Çalışmaları”. Anmed 2010-8, 81-85: Antalya.araştırmaları-I Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 5-6 Kasım 2012, Isparta, 155-175.
Özhanlı M. 2013, “Pisidia Antiokheia Özelinde Roma Dönemi Kent Planlaması”. Eds. Hürmüzlü B, Fırat M. & Gerçek A, Pisidia Araştırmaları I: Sempozyum Bildiri Kitabı (05-06.11.2012). Isparta, 155-175.
Özhanlı M. 2017, “Pisidia Antiokheia’sı Men Tapınağı ve Kutsal Alanı”. Aktüel Arkeoloji 60, 10-12.
Özhanlı M. 2022, Pisidia'nın Başkenti- Paganizm ve Hıristiyanlığın Hac Merkezi Antiokheia. Capital of Pisidia- Pilgrimage Center of Paganism and Christianity. İstanbul.
Özhanlı M. & Gökpunar S. 2024, “Antik Dönemde Pisidia Antiokheiası’nda Tarım ve Tarım Aletleri”. Höyük XIV, 199-230.
Soygeniş S. 2009, Mimarlık Düşünmek, Düşlemek. İstanbul.
Syme R. 1995, Anatolica: Studies in Strabo. Oxford.
Taşlıalan M. 1997, “Pisidia Antiokheia’sının Tarihçesi”. I. Uluslararası Pisidia Antiokheia Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 2-4 Temmuz 1997 Yalvaç. İzmit, 9-33.
Uzunaslan A. 2013, “Epigrafik ve Arkeolojik Araştırmalar Işığında Pisidia Antiokheia: Kent Tarihine İlişkin Yeni Gözlemler”. Eds. Hürmüzlü B., Fırat M., & Gerçek A, Pisidia Araştırmaları I: Sempozyum Bildiri Kitabı (05-06.11.2012). Isparta, 312-343.
Ünügür S. M. 1996, İstanbul’un Değişen Kent Kimliği Üzerine. İstanbul.

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.